Herdenking bij standbeeld gebroeders De Witt

Zaterdagavond 20 augustus om 19.00 uur is er een bijzondere herdenking bij het beeld van Johan en Cornelis de Witt op de Visbrug. Het is dan precies 350 jaar geleden dat beide broers vermoord werden in Den Haag. Een zwarte bladzijde uit de vaderlandse geschiedenis. Vandaag de dag is de herinnering aan beide mannen nog springlevend. Premier Rutte roemt Johan de Witt als één van de 5 grootste staatsmannen van ons land. 

14 wetenswaardigheden over deze beroemde Dordtenaren.

1. Cornelis en zijn twee jaar jongere broer Johan werden geboren in de Grotekerksbuurt. Ze gingen rechten studeren in Leiden en groeiden uit tot zeer invloedrijke staatsmannen.

2. Johan de Witt was maar liefst 19 jaar lang raadspensionaris van het gewest Holland en was daarmee de belangrijkste politicus van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Cornelis kreeg ook belangrijke functies toebedeeld, onder andere in Dordrecht.

3. Beide broers waren geen fan van de Oranjes. Ze voelden er dan ook weinig voor om na de dood van Willem II weer een oranje aan de macht te zien. Zij zagen meer in een democratisch bestuur van het land.

4. Johan de Witt schijnt ook een begenadigd wiskundige geweest te zijn. Hij zorgde ervoor dat ons land bijzonder welvarend werd. Hij bracht de staatskas op orde en creëerde een sterke vloot.

5. Zelf had hij het overigens ook niet slecht. Hij leefde heel zuinig maar werd één van de rijkste inwoners van de republiek.

6. Hun visie op de Oranjes maakten de broers niet overal geliefd. Op 21 juni 1672 werd al eens een aanslag op hen gepleegd. Beiden overleefden die steekpartij. Maar tijdens het herstel van Johan grepen de oranjegezinden hun kans en stelden Willem van Oranje tóch aan als stadhouder Willem III.

7. Daarmee kantelde de positie van beide invloedrijke broers. De Orangisten bedachten een list en beschuldigden Cornelis de Witt ervan 30.000 gulden geboden te hebben om Willem van Oranje te vermoorden. Cornelis getuigde dat de situatie anders lag en dat iemand hém had willen overhalen tot het beramen van een moordaanslag, maar dat hij dat geweigerd had.

8. De twijfel was echter gezaaid en Cornelis werd gearresteerd voor hoogverraad. Rechters wilden hem schuldig verklaren maar konden geen bewijzen vinden voor een moordplan. 

9. Op 20 augustus werd Cornelis toch veroordeeld zonder dat bekend werd gemaakt waarvoor. 

10. Johan de Witt werd in de val gelokt met de mededeling dat zijn broer hem wilde spreken. Toen Johan de gevangenis weer wilde verlaten, werd dat onmogelijk gemaakt door een woedende menigte die zich rond de gevangenis verzameld had en wraak wilde nemen op de broers. Aanvankelijk beschermde cavalerie de gevangenis, maar de commandant kreeg van hogerhand het bevel te vertrekken...

11. Aan het einde van de middag drongen opgehitste en dronken schutters de gevangenis in en sleurden de broers naar buiten. Daar werden zij op gruwelijke wijze vermoord.

12. De precieze rol van Willem III bij de moord op de broeders De Witt is nooit officieel onderzocht, maar verdachte omstandigheden waren er wel.

13. Nog steeds lopen de gemoederen op als het om de strijd tussen de Oranjes en de De Witten gaat. Toen een aantal jaar geleden het standbeeld van Willem van Oranje bij het Hof werd geplaatst, was de weerstand onder sommige Dordtenaren dan ook groot. En tijdens de diverse bezoeken van de Oranjes aan Dordrecht is nooit stil gestaan bij het beeld van de gebroeders De Witt op de Visbrug.

14. Het beeld van de broers werd op 20 augustus in 1918 onthuld. Toen was men niet zo enthousiast over de onderuit gezakte Johan. Het verhaal gaat overigens dat de broers ’s nachts van positie wisselen 😉.

Initiatiefnemer van de herdenking is radiomaker Ben Corino, die al jaren gefascineerd is door het beeld en de broers. Er is muziek van singer-songwriter Francesco Daniel, schrijfster Saskia Lensink spreekt en dat geldt ook voor historicus Bart Damen, die ook nog eens een verre nazaat is van de De Witten. Loempiaboer Xuan Tran, buurman van het standbeeld, draagt een speciaal geschreven gedicht voor. Hij is al weken aan het oefenen. De gebroeders De Witt leven dus nog steeds in Dordrecht, hoe mooi is dat!